To tajemnicze słowo, podobnie jak wiele innych makaronizmów, ma łacińskie pochodzenie. W języku łacińskim „recupero” znaczy dosłownie „odzyskać”, a „recuperatio” – to nic innego jak „odzyskanie”.
Rekuperacja ciepła jest procesem technicznym. Polega na odzyskiwaniu energii termicznej gazów i spalin oraz jej ponownym wykorzystaniu. W naszym przypadku chodzi nie o piec martenowski, ani o silnik samochodowy, ale o nowoczesną metodę wentylacji domu.
Wentylacja grawitacyjna vs wentylacja z rekuperacją
Tradycyjna wentylacja budynku opiera się na wykorzystaniu ciągu powietrza powstającego w kominie. Różnica ciśnień między wnętrzem budynku i jego otoczeniem powoduje, że zużyte powietrze jest wywiewane (wyciągane) na zewnątrz. Świeże powietrze zaś przedostaje się do środka budynku poprzez otwarte okna, drzwi oraz wszelkiego rodzaju nieszczelności. Od razu widać (a raczej czuć), że przez komin wydostaje się znaczna porcja ciepła. Świeże powietrze musi być na nowo ogrzane, a to przecież niemało kosztuje.
Ze stratą ciepła można by się jeszcze pogodzić, ale co zrobić, jeśli za oknami panuje smog albo unoszą się alergizujące pyłki? Uszczelnienie okien i drzwi spowoduje wilgoć i duchotę, uchylenie ich – przeziębienie albo alergię. Lekarstwem na te wszystkie niedogodności jest właśnie wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Instalacja rekuperacyjna nie tylko odzyskuje (z definicji) ciepło, ale umożliwia również filtrowanie i nawilżanie nawiewanego powietrza.
Jak działa system wentylacyjny z rekuperatorem?
Najważniejszym urządzeniem instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła jest tak zwany rekuperator. Główne elementy rekuperatora to:
Obudowa, która ma zapewnić izolację termiczną i akustyczną urządzenia, a przez to komfort użytkowania.
Wymiennik ciepła, czyli serce rekuperatora – to dzięki niemu następuje odzyskiwanie energii cieplnej.
Wentylatory sterowane automatycznie do wywiewu i nawiewu powietrza.
Na rynku działa bardzo wielu producentów rekuperatorów, a szeroka gama oferowanych urządzeń może przyprawić o zawrót głowy. Podstawowym kryterium wyboru rekuperatora jest powierzchnia domu. Istnieją określone normy ilości powietrza na jedną osobę przebywającą w pomieszczeniu oraz częstotliwość jego wymiany. Nie wdając się w wyliczenia można krótko stwierdzić, że chodzi tu o ustalenie wydajności urządzenia. Im wyższa będzie wydajność, tym niższe będą koszty eksploatacji.
Rekuperator musi zapewnić dostateczną ilość świeżego powietrza w budynku oraz jego terminową wymianę. Na sprawność urządzenia decydujący wpływ ma wymiennik ciepła. Dzielimy je na trzy grupy:
Wymiennik krzyżowy – najbardziej popularny i najtańszy. Rozdzielone strumienie powietrza usuwanego i nawiewanego przepływają przez układ płyt. Zaletą jest prosta konstrukcja wymiennika. Do wad należy skłonność do zamarzania oraz utrata szczelności z biegiem eksploatacji (zużywanie się uszczelek).
Wymiennik przeciwprądowy – bardziej doskonała wersja wymiennika krzyżowego. Dzięki zastosowaniu przepływu strumieni powietrza w przeciwnych kierunkach wzrosła sprawność urządzenia. Ten typ wymiennika jest poza tym bardziej szczelny i odporny na osadzanie się szronu.
Wymiennik bębnowy – rozwiązanie droższe i raczej przeznaczone dla budynków większych, niż domy jednorodzinne. W takim rekuperatorze występuje częściowe mieszanie się powietrza ciepłego ze świeżym. Przez to następuje odzyskanie wilgoci z powietrza wywiewanego. Wymiennik obrotowy (bębnowy) nie osadza szronu.
Źródło: Youtube
Rekuperacja – dlaczego warto ją mieć?
Korzyści wynikające z wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacji, to:
ciągły nawiew świeżego powietrza;
filtrowanie powietrza z zanieczyszczeń i pyłków alergenów;
latem brak w pomieszczeniach much i komarów;
brak przeciągów – niewielka szybkość nawiewu;
mniejsza wilgotność powietrza – prędzej schnie pranie i umyte podłogi;
mniejszy hałas dochodzący z zewnątrz – szczelne pomieszczenia;
szybka likwidacja zapachów kuchennych;
podwyższenie standardu i wartości budynku;
pewne oszczędności kosztów ogrzewania.
Bądźmy realistami – rekuperacja ma też wady
Nie bez powodu mawiali Rzymianie, że „nie ma rzeczy ze wszystkich stron szczęśliwej” (nihil est ab omni parte beatum). Pewne wady posiada też rekuperacja. Jest ona idealna zimą, ale nie latem. Owszem, da się poprzez zastosowanie schładzania (są różne metody) rozwiązać problem nawiewu powietrza podczas upałów. Ale czy można pozamykać na głucho okna, drzwi, balkon i taras, i nie korzystać z zapachów i odgłosów przyrody?
A jednak ma przyszłość!
Wentylacja z rekuperacją jest rozwiązaniem, które zdecydowanie odmieniło budownictwo jednorodzinne. Rekuperacja stała się obowiązkowym wyposażeniem domów energooszczędnych i pasywnych.
